Over La familia grande, van Camille Kouchner

Frankrijk is in de ban van een incestroman, La familia grande van Camille Kouchner. Maar het gaat om meer dan incest, hier wordt, van binnenuit, een beeld geschetst van een kleine groep machtige politici en hoge functionarissen die het in Frankrijk voor het zeggen heeft. Camille Kouchner (45) is advocate en de dochter van Bernard Kouchner, de mede-oprichter van Médecins sans frontières, voormalig minister van Buitenlandse Zaken en de politicoloog Evelyne Pisier. In haar boek schetst ze haar jeugd, haar liefde voor haar moeder, haar twee-eenheid met haar tweelingbroer Victor, de voortdurende afwezigheid van haar vader. Ze trekt de lijn door tot het heden. Na de scheiding van haar ouders, hertrouwt haar moeder met een in de roman niet bij naam genoemde man, die haar broer vanaf zijn 13e jaar dwingt tot seksuele handelingen. Haar broer neemt zijn tweelingzus in vertrouwen, deelt zijn wanhoop en afkeer met haar. Tegelijkertijd verbiedt hij haar iets daarover tegen wie dan ook te zeggen. Vanaf dat moment is hun leven vergald, de kinderen zijn voortdurend angstig, wanhopig, doordrenkt van schuldgevoel, niets is meer hetzelfde. Grootouders, een geliefde tante plegen zelfmoord, de kinderen begrijpen niet waarom, niemand legt hen iets uit.
De zomers in Sanary, in het zomerverblijf van de stiefvader, waar de ‘grande familia’ met machtige vrienden en relaties ieder jaar de vakantie doorbrengt, worden een hel. Het hele vrolijke, zonnige zomerse buitenleven wordt kunstmatig en beangstigend. Hun leven staat voortaan in het teken van een drukkend geheim, dat zich met de tijd als een gifslang ontwikkelt en alle plezier, in wat dan ook, wegneemt. Als ze – jaren nadien – de moed vinden om het geheim met hun moeder delen, kiest zij partij voor haar echtgenoot.
De niet met naam genoemde stiefvader in de roman bleef niet lang onbekend. Het gaat om de bekende politicoloog, Olivier Duhamel, professor in de politieke wetenchappen, ex-Europarlementslid en voorzitter van een fondation bij Science Po, die inmiddels al zijn functies heeft neergelegd. Dagblad Le monde publiceerde gisteren een portret van een man die zich al decennia in het hart van de macht bevindt.
De roman maakt indruk. Het is geen kille afrekening, door wraakgevoelens ingegeven, maar een eerlijk, pijnlijk portret van hoe mensen lijden onder misbruik, onder een daarop volgende ‘omerta’, hoe de gevolgen van incest levens bepalen. Het gaat om de loodzware stilte van jaren, om het willens en wetens de andere kant op kijken, om het gebrek aan rechtvaardigheid. Hier zijn de kinderen slachtoffer, rücksichtlos misbruikt en gemuilkorfd. Door de familie geadopteerde kinderen zijn goed voor de foto in de ‘people’- bladen, na aankomst worden ze aan au pairs toevertrouwd. De roman van Camille Koucher, geschreven met de toestemming van haar broer, is het relaas van een bevrijding – indringend, bescheiden, bevragend, feitelijk, zonder pathos of hypocrisie; een huiveringwekkende en ontluisterend portret van een machtig man en zijn verwerpelijke gedrag; maar ook van de groep om de macht heen, waar men maar al te zeer geneigd is oogkleppen op te zetten.

Camille Kouchner: La familia grande, Seuil