Interview met Amin Maalouf over De schipbreuk der beschavingen

Nee, een vrolijk boek is het niet. Maar lucide is het wel. „Het is nu eenmaal de realiteit”, zegt Amin Maalouf via Zoom, vanuit Parijs. „We zitten op de Titanic en varen recht op die ijsschots af.” In Schipbreuk der beschavingen, de opvolger van De ontregeling van de wereld (2009) en Moorddadige identiteiten (1998), maakt de Frans-Libanese schrijver, denker en lid van de Académie Française de balans op: van de wereld, van zijn persoonlijke parcours, van de eventuele toekomst. Onlangs publiceerde hij bovendien een nieuwe roman Nos frères inattendus, die verder gaat waar zijn essay ophoudt.

‘Ik ben in goede gezondheid geboren in de armen van een stervende beschaving’, luidt de eerste zin van zijn essayboek. Maalouf (1949) werd geboren in Beiroet, ‘de wereld van de Levant’. Hij zag Egypte, het paradijs van zijn moeder, in vlammen opgaan; Libanon, het land van zijn vader, is een schaduw van wat het ooit was. Hoe kon hij bevroeden, schrijft hij, dat de tragedies van het Midden-Oosten zo besmettelijk zouden zijn; en dat de morele en politieke neergang zich met zoveel kracht zou verspreiden! Dr Jekyll werd Mr Hyde.

U wilde onderzoeken in hoeverre uw geboorteland Libanon de bron is van de conflicten in de wereld. En?

Twee jaartallen zijn volgens u beslissend geweest in de geschiedenis van het Midden-Oosten. Het eerste is 1967, het jaar van de Zesdaagse Oorlog. Het tweede is 1979, ‘het jaar van de grote ommekeer’.

„Na de oorlog in 1967 was het Arabisch nationalisme van Nasser verdwenen. Politieke leiders raakten hun geloofwaardigheid kwijt. Bewegingen die tot dan toe ondergronds opereerden kwamen op: het ideologisch islamisme, het gewelddadige politieke fundamentalisme. Rond 1979 gebeurt er in de wereld een aantal dingen die dezelfde richting opgaan. In de moslimwereld wordt de Islamitische Republiek Iran gesticht. In het Verenigd Koninkrijk komt Margaret Thatcher aan de macht, in naam van wat zij noemt de conservatieve revolutie – dat zijn dus tegelijkertijd twee conservatieve revoluties, die heel verschillend zijn, maar wel overeenkomsten hebben. In de Arabische wereld leidt identitaire onrust tot een sociaal traditionalistisch, maar politiek radicaal islamisme. In het Westen vindt er een revolutie plaats van de rijken tegen de armen.

Verder lezen:

https://www.nrc.nl/nieuws/2021/01/07/we-hebben-een-nieuwe-wereldorde-nodig-a4026613