Illustratrice Jacqueline Duhême – een leven als een roman

Op haar achttiende was ze het hulpje van Henri Matisse. Op haar negentiende ontmoette ze de dichter Paul Éluard: liefde op het eerste gezicht. Hij introduceerde haar bij Man Ray die haar portretteerde. Vlak daarna ontmoette ze de dichter en schrijver Jacques Prévert die haar opnam in zijn gezin. Ze ging om met Picasso, Colette, Chagall, met Louis Aragon en Elsa Triolet. Twintig jaar werkte ze voor het tijdschrift Elle: ze tekende reportages en stond mede aan de wieg van het avonturenstripverhaal. Ze schetste het bezoek dat Jacqueline en John F. Kennedy eind jaren vijftig aan Europa brachten, raakte met het presidentiële echtpaar bevriend en vergezelde hen op hun reis naar India en Pakistan. Ze begeleidde Charles de Gaulle door Zuid-Amerika en tekende wat ze zag. Ging paus Paulus VI voor het eerst naar het Heilige Land? Duhême ging mee. Ze illustreerde Monsieur Ouiplala, de Franse vertaling van Wiplala van Annie M. G. Schmidt. Op reportage in Nederland in de jaren tachtig trof ons land haar als een klein, lieflijk land, ‘une petite kermesse’.

De lessen van Matisse

Nu heeft Jacqueline Duhême (91), Frankrijks beroemdste illustratrice van kinderboeken, een overzichtstentoonstelling in de Bibliothèque Forney in Parijs. Tekeningen, boekcovers, wandtapijten, door haar ooit aan vrienden verzonden enveloppen met schetsen van haar hand. Foto’s. Ook die beroemde foto waarop ze, balancerend op een wiebelende houten trap in het atelier van Henri Matisse, door hem uitgeknipte figuren hoog op de muur prikt. Op haar achttiende werd ze assistent van de schilder. Alles heeft ze van hem geleerd, vertelt ze in haar huidige atelier in Parijs. Discipline, doorzettingsvermogen, het vermogen streng te zijn voor jezelf. Maar ook hoe je de verf aanbrengt, hoe je je kwasten moet verzorgen, hoe je een heldere kleur blauw maakt. „Altijd blijven kijken met de ogen van een kind!”, leerde Matisse haar.

Weeskind uit Grieks klooster

Niets voorspelt Duhêmes internationale carrière. Haar vader, een Griekse student, verdwijnt na de conceptie, haar moeder laat haar als klein meisje in een Grieks klooster achter, nonnen brengen haar terug naar Frankrijk. Ze gaat van weeshuis naar opvangcentrum, krijgt onderwijs in kloosters en gaat, vanwege haar tekentalent, een blauwe maandag naar de kunstacademie. In de vakantie hoedt ze koeien op het platteland, om in haar onderhoud te voorzien werkt ze in de fabriek. Ze wordt lid van de communistische vakbond, die literaire avonden organiseert.

Lees verder op

https://www.nrc.nl/nieuws/2019/04/29/van-matisse-tot-monsieur-ouiplala-jacqueline-duhemes-rijke-leven-in-de-kunst-a3958498