Flaneren is goed voor de mens: Lauren Elkin

/in /door

Kom achter dat scherm vandaan en wandel

Lopen en denken

Wie zielenrust wil, moet gaan wandelen, schreef Seneca. Het wandelen van een Frans-Amerikaanse critica liep uit op een intrigerend zelfportret dat ook een essay is over identiteit, emigreren en thuis zijn.

 Ik wandel dus ik denk. Sinds Rousseau tussen 1776 en 1778 zijn Rêveries d’un promeneur solitaire schreef, lijkt het hét adagium van elke wandelende filosoof of filosoferende wandelaar. Van mijmeringen kun je in dit geval niet spreken, van wandelingen evenmin. Rousseau verwoordt in de laatste twee jaar van zijn leven de lessen die hij heeft geleerd, getekend door bitterheid en paranoia. De wereld heeft hem – daarvan is hij overtuigd – uitgekotst. Wat hem rest, is om met een vrije geest na te denken over zichzelf en zijn overtuigingen: ‘de bron van het ware geluk zit in onszelf’.

Wandelen in de natuur, het leidt tot een onthechte, beschouwende blik, waarbij schijnbaar moeiteloos een theorie wordt ontwikkeld of inzicht verkregen. Wie zielenrust wil, moet wandelen, schreef Seneca – alleen, ver van de massa. De wijze wandelt ook zonder vooraf vastgesteld doel. Zo kan hij niet alleen zijn gedachten ordenen, maar ook eeuwen omvatten.

Denkende wandelaars lijken vooral mannen te zijn. Maar ook vrouwen verkennen de openbare ruimte. Dat illustreert de Frans-Amerikaanse critica Lauren Elkin in haar fascinerende en enthousiasmerende boek Flâneuse. Women walk the city in Paris, New York, Venice and Londen. Flaneren is, weten we sinds Baudelaire, iets anders dan wandelen of lopen. Aan het begin van de negentiende eeuw is de flâneur een niet onbemiddelde man die, rustig, vrij en ongehaast, zonder specifiek doel, Parijs verkent. Vrijheid – dat is de associatie die de term bij Elkin oproept. Geen wonder, ze is een Amerikaanse, opgegroeid in de suburbs van Long Island, waar niets te voet te bereiken was, behalve een winkelcentrum. Haar enorme drang de wereld te verkennen voerde haar naar Parijs, Londen, Venetië en Tokio. Elke stad wil ze te voet ontdekken, ‘walking is mapping with your feet’, in zekere zin is het net zoiets als lezen.

https://www.nrc.nl/nieuws/2017/08/11/kom-achter-dat-scherm-vandaan-en-wandel-12467574-a1569572