Wie krijgt de prix Goncourt 2015?

Vier boeken zijn er nog genomineerd voor de prix Goncourt, Frankrijks belangrijkste literaire prijs. Afgelopen dinsdag werd de shortlist bekend gemaakt in museum Bardo in Tunis, waar in maart een bloedige terreuraanslag plaatsvond. Juryvoorzitter Bernard Pivot verklaarde dat de jury de met aanslagen bedreigde, jonge Tunesische democratie een hart onder de riem wilde steken: ‘on est avec vous’. Een van de vier genomineerden en vermoedelijk de grootste kanshebber, Hédi Kaddour wiens boek bij het machtige Gallimard verscheen, is van Frans-Tunesische afkomst. Het prijzengeld van de Goncourt bedraagt slechts € 10, maar de verkoop kan maar zo oplopen tot een half miljoen exemplaren of meer.

De grootste verrassing van dit jaar is dat de gedoodverfde winnaar, de Algerijn Boualem Sansal, de shortlist niet heeft gehaald. Sansal  wordt vanwege zijn geëngageerde anti-fundamentalistische werk al jaren met de dood bedreigd, maar weigert desondanks zijn land te verlaten. 2084 is, met dank aan George Orwells 1984, Het slot van Kafka en De mogelijkheid van een eiland van Michel Houellebecq, een apocalyptische visie op het einde van de hele Westerse beschaving.

Opvallend voor de shortlist, evenals eerder voor de longlist, is de keuze voor romans die ver over de Franse grenzen heen kijken. Of ze nu in Frankrijk of in Marokko, Egypte of Tunesië zijn geboren, de auteurs schetsen met kennis van zaken hoe het komt dat het er in dat deel van de wereld zo voorstaat als nu het geval is. Het recente verleden van brandhaarden als Egypte, Syrië, Irak, Iran en Noord- en Midden-Afrika – dat is hun onderwerp. Op het moment dat Europa zich geconfronteerd ziet met vluchtelingen uit Arabische landen, laat de Franse literatuur van nu superieur zien wat zich daar in het recente verleden heeft afgespeeld.

Afgaande op de de nominaties telt het hedendaagse Frankrijk dit jaar als literair onderwerp niet mee. Slechts één genomineerde roman heeft een duidelijk Frans gerelateerd thema: het leven van de grote zeventiende-eeuwse tragedieschrijver Jean Racine, en ook deze schrijfster, Nathalie Azoulai, heeft een exil-achtergrond.

http://digitaleeditie.nrc.nl/losseverkoop/NH/2015/9/20151030___/3_08/index.html#page9