European Literature Night 2020

Hoe ziet het Europa van nu eruit? Aanstaande vrijdag vragen we het aan twaalf Europese schrijvers. Hoe zullen de sociale en maatschappelijke verschuivingen van vandaag in de literatuur van morgen resoneren? Zullen de kunsten juist bloeien, omdat ze de wezenlijke vragen stellen? Biedt literatuur enig soelaas: Literature, an antidote? Zal er voor schrijvers, voor literatuur, nog een rol zijn weggelegd in een maatschappij die uit individuele eilandjes bestaat?
Dit soort vragen en vele andere zullen Guido Snel en ik stellen aan de gasten op de Europese Literatuurnacht, die vrijdag 18 september wordt gehouden in De Brakke Grond. Met Nicola Lagioia (Italië) en Paulus Hochgatterer (Oostenrijk) zullen we spreken over spanning in de vastgoedwereld, over het imago van landen, over het risico dat kinderen lopen in een digitale samenleving; met Monique Schwitter (Zwitserland) en Tomas Vaiseta (Litouwen) kijken we onder andere naar liefde, eenzaamheid en isolatie in de 21e eeuw; met Juan Gomez Barcena (Spanje) en Nathalie Azoulai (Frankrijk) verkennen we de rol van literaire grootheden in de literatuur van nu, de Tweede Wereldoorlog en #metoo; Eric Ngalle (UK) zal ons vertellen over hoe zijn schrijverschap hem redde in zijn omzwervingen van Kameroen, Malta, Moskou en Wales, Nataša Kramberger (Slovenië) zal ons laten zien welke betekenis grenzen voor haar hebben. Met Pierre Jarawan (Duitsland), Pavla Horakova (Tsjechië) en Abdelkader Benali verkennen we Beyrouth, thema’s van migratie en exil, de Grote en de kleine geschiedenis.
Wie in Europa schrijft heeft een achtergrond van gedeelde ervaringen, gedeelde politieke structuren, van aangehangen en weer verlaten ideologieën, van oorlogen en dictaturen. De Tsjech Jáchym Topol definieerde een Europese schrijver eens als ‘iemand die weet van catastrofes, van verschrikkingen. Het is een persoon die weet wat het communisme heeft aangericht, wat de Tweede Wereldoorlog betekent, iemand bij wie de namen van Hitler en Stalin beelden oproepen.’ Gemeenschappelijke geschiedenis, gemeenschappelijke ellende. Wat Europese literaturen gemeen hebben is het omgaan met een gedeeld verleden. Politiek is daarbij vrijwel altijd een bepalende factor, engagement een houding die de schrijver op het lijf is geschreven.
Hoe ziet het Europa van de toekomst en daarmee de toekomstige Europese literatuur eruit? De opeenstapeling van financiële crisis, klimaatcrisis en pandemie, het kraken van het kapitalisme, de globalisering – staat Europa aan de rand van de afgrond? Hoe luidt het nieuwe verhaal? Schrijvers nemen deel aan het gesprek daarover, ze nemen nieuwe onderwerpen bij de kop en zullen nieuwe literaire vormen ontwikkelen. In de literatuur worden de vragen gesteld ‘waar komen we vandaan?’ en ‘waar gaan we heen?’ Een schrijver vertelt verhalen die de lezer in contact brengen met werelden waar hij niets van wist, of waar hij alleen clichés over kent. “In literatuur ben je niet alleen jezelf, maar ook de ander”, zegt de Turkse schrijfster Elif Shafak. Literatuur kan bijdragen aan kennis over het verleden, bijdragen aan begrip voor de ander, voor de (nieuwe) buren.
Voorafgaand aan de Europese literatuurnacht, spreekt de journalist en historicus Philipp Blom de eerste Staat van de Europese Literatuur uit, een fascinerende kijk op de toekomst van Europa en de Europese literatuur, onder de titel Here be dragons or: How to tell stories in societies that have lost the plot.
Wees welkom, kijk online via de site van debalie.nl.

De Europese Literatuurnacht is een activiteit van EUNIC, de koepel van buitenlandse culturele instituten in Nederland. De nacht is dit jaar voor het eerst onderdeel van The European Forum on Culture, georganiseerd door De Balie en Dutch Culture. De Staat van de Europese Literatuur is een initiatief van Guido Snel, verbonden aan de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam.