Een dichter zal de nazi Mengele niet vergeten

Met het observatievermogen van een reporter en de techniek van een romancier brengt journalist Guez het after-life in kaart van de gevluchte nazi Mengele. Afschuw, verbijstering en instemming wisselen zich af.

‘Jij die een gewone man onrecht hebt aangedaan/ En in lachen uitbarstte om zijn onrecht,/ Voel jezelf niet veilig./ Een dichter vergeet niet.’ Deze regels van Czeslaw Milosz vormen het motto van De verdwijning van Josef Mengele, het met de prix Renaudot bekroonde boek van Olivier Guez (1974). Het motto is de routekaart van wat je te wachten staat: onderwerp is Josef Mengele, de ‘engel des doods’ van de nazi’s, die duizenden mensen naar de gaskamers stuurde en verschrikkelijke experimenten uitvoerde op gevangenen. In juni 1949 slaagde hij erin naar Zuid-Amerika te ontkomen en er een luizenleven te leiden, tot de Mossad hem opspoorde.

De dichter uit het motto – dat moet Guez zelf zijn. Eerder schreef hij mee aan een filmscenario over de Joodse jurist die ervoor zorgde dat SS’er Adolf Eichmann in Argentinië werd opgespoord. In die tijd raakte Guez gefascineerd door het verdwijnen van Mengele, en wijdde hij zich drie jaar aan het indrukwekkend nauwkeurig in kaart brengen van diens ‘after-life’, zoals Guez het noemt.

https://www.nrc.nl/nieuws/2018/05/10/een-dichter-zal-de-nazi-mengele-niet-vergeten-a1602510