De rentrée 2017 is begonnen (1)

De Fransen zijn uit hun zomerslaap ontwaakt. De hele maand augustus hoef je geen antwoord te verwachten op wat voor vraag dan ook. Maar op 1 september staat iedereen weer in de startblokken, de rentrée is heilig – en zeker in het boekenvak.

De komende weken zullen 581 nieuwe romans in de boekhandel liggen, 390 Franse en 191 vertalingen. Dat is iets minder dan vorig jaar, toen waren het er 560, en een stuk minder dan in de ‘vette jaren’, in 2007 bijvoorbeeld waren het er 727. Daarbij zijn er 81 debuten tegen 66 vorig jaar.

Het wordt een ‘serieuze’ rentrée, schrijft Livres Hebdo, de Franse versie van Boekblad, ze zien boeken aankomen over allerhande urgente actuele onderwerpen, terrorisme, klimaat, migratie en koloniale geschiedenis. Bovendien is het een rentrée waar voor het boekenvak veel van afhangt: de eerste helft van dit jaar was ronduit slecht (-5%), wat volgens kenners van de BIEF (Bureau International de l’Edition Française) normaal is in een verkiezingsjaar. Dan gaat de aandacht van het publiek uit naar de politiek – zeker met de aardverschuiving van dit voorjaar -, er verschenen dan ook tientallen boeken van en over de politici die in de schijnwerpers stonden. Maar ook die verkoop is tegengevallen. Politiek en literatuur gaan kennelijk slecht samen, ook en zélfs in Frankrijk.

Vandaar dat er nu hoopvol gesproken wordt van een ‘rentrée riche’: grote namen én relatieve nieuwelingen, auteurs van een succesvolle eerste of tweede roman, ze verschijnen de komende tijd allemaal op een kluitje en ze hopen allemaal op een plek op de eerste lijst van geselecteerden voor de grote literaire prijzen. Natuurlijk geldt dat voor de auteurs, maar waarschijnlijk nog meer voor de uitgevers, die de eerste slechte helft van dit jaar moeten zien te compenseren met goede verkopen in de tweede helft.

En dus zetten groots in, met Amélie Nothomb (Albin Michel, oplage 150.000 exemplaren), Marie Darrieussecq (POL), met Eric Reinhardt (oplage 50.000), Marc Dugain en Fabrice Humbert (Gallimard), met Kamel Daoud (oplage 50.000), Claudie Gallay en Lola Lafon (Actes Sud).

Wie zijn er ‘incontournables’ dit jaar, om wie kunnen we écht niet heen? Livres Hebdo noemt er tien, onder wie Erik Orsenna (de briljante alleskunner en alles-willen-weter, die onlangs door de nieuwe minister van cultuur werd benoemd als ‘ambassadeur voor het boek’, over La Fontaine, oplage 50.000), Sorj Chalandon (van wie dit najaar ook een Nederlandse vertaling uitkomt), de fantastische schrijver Jean-Philippe Toussaint, de toneelschrijver en auteur Eric-Emmanuel Schmitt (oplage 120.000) die ook bij ons een groot lezerspubliek heeft, de erudiete schrijfster Chantal Thomas (met een boek over haar moeder) – en het verhaal dat Philippe Besson maakte van Emmanuel Macrons glorieuze reis naar de macht (L’homme de la campagne, Julliard). Eerder versloeg Yasmina Reza het pad van Sarkozy en deed Laurent Binet hetzelfde voor Hollande – beide boeken vielen tegen. Ik ben benieuwd hoe bestsellerauteur Philippe Besson Macrons zegetocht in kaart brengt. Wie weet kan de politiek dan toch nog iets betekenen voor de literatuur.